Sau nhiều năm căng thẳng kéo dài và leo thang thành một cuộc chiến thương mại toàn diện, Thương mại Mỹ – Trung cuối cùng đã đạt được một thỏa thuận bước đầu mang tính hạ nhiệt. Các biện pháp thuế quan hà khắc từng được áp đặt dưới thời Tổng thống Donald Trump và duy trì qua nhiều vòng đàm phán giờ đây đang được tháo gỡ phần nào.

Theo đánh giá mới nhất của ngân hàng quốc tế Standard Chartered, thỏa thuận lần này là một bước lùi khỏi bờ vực của xung đột toàn diện, song hành trình hướng đến ổn định vẫn còn dài và không kém phần gập ghềnh.

Thương mại Mỹ – Trung: Cánh cửa đàm phán lại mở ra

Trong một thông cáo báo chí được công bố sáng ngày 13/5, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent xác nhận rằng hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã đồng ý giảm đáng kể các mức thuế quan áp đặt lẫn nhau. Cụ thể, Hoa Kỳ sẽ hạ thuế nhập khẩu từ mức 145% xuống còn 30%, trong khi Trung Quốc cũng cam kết giảm thuế từ 125% xuống 10%. Thỏa thuận có hiệu lực từ ngày 14 tháng 5 và sẽ đi kèm với việc tạm đình chỉ mức thuế bổ sung 24% trong 90 ngày đầu tiên.

Không chỉ mang tính chất giảm căng thẳng trước mắt, thỏa thuận còn mở ra một cơ chế đàm phán dài hạn – một điểm tích cực được các nhà phân tích toàn cầu đánh giá là “khởi đầu có triển vọng” cho một tiến trình ổn định hóa thương mại.

Tuy nhiên, Standard Chartered cảnh báo rằng nếu xét tiền lệ của các vòng đàm phán trước đó, đặc biệt trong giai đoạn căng thẳng dưới thời Tổng thống Trump, thì những bước tiến ban đầu không thể bảo đảm cho một lộ trình trơn tru. Theo ngân hàng này, những “bước ngoặt bất ngờ” vẫn có thể xảy ra nếu một bên vi phạm cam kết hoặc nếu tình hình chính trị trong nước khiến các bên phải tái điều chỉnh chiến lược thương mại.

Tác động lên GDP và triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc

Theo ước tính của Standard Chartered, mức thuế còn lại 30% sau khi giảm sẽ gây thiệt hại cho nền kinh tế Trung Quốc khoảng 0,6 điểm phần trăm (ppt) tăng trưởng GDP trong vòng 12 tháng tới. Trong kịch bản tiêu cực hơn – nếu sau thời gian đình chỉ 90 ngày, mức thuế bổ sung 24% được tái áp dụng – tổng tác động tiêu cực lên GDP Trung Quốc có thể lên tới 1,0ppt.

Tuy nhiên, các nhà phân tích nhận định rằng việc thực hiện đầy đủ gói kích thích tài khóa được Quốc hội Trung Quốc thông qua vào tháng 3 có thể giúp bù đắp phần lớn các tổn thất từ thuế quan. Trong trường hợp căng thẳng thương mại quay trở lại, Standard Chartered cho rằng chính phủ Trung Quốc sẽ có lý do chính đáng để tung thêm các gói hỗ trợ mới, đặc biệt sau những hướng dẫn được đưa ra tại cuộc họp Bộ Chính trị hồi tháng 4.

Với kịch bản cơ sở hiện tại, ngân hàng này giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP của Trung Quốc năm 2025 ở mức 4,8%, đồng thời đánh giá rủi ro giảm vẫn ở mức “vừa phải”.

Chính sách tiền tệ: Trung Quốc sẽ thận trọng với lãi suất và RRR

Về chính sách tiền tệ, Standard Chartered cho biết các biện pháp gần đây của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) là phù hợp với kỳ vọng của thị trường. Trong quý 4 năm 2025, ngân hàng này kỳ vọng PBoC sẽ tiếp tục cắt giảm lãi suất chính sách thêm 10 điểm cơ bản để hỗ trợ nhu cầu trong nước.

Tuy nhiên, các chuyên gia dự báo sẽ không có thêm bất kỳ đợt cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) nào trong phần còn lại của năm – trừ khi chính phủ quyết định tung thêm các gói kích thích tài khóa. Đây là tín hiệu cho thấy Trung Quốc đang hướng đến chính sách “hỗ trợ có mục tiêu”, thay vì kích thích đại trà như giai đoạn 2020-2021.

Lạm phát và ảnh hưởng toàn cầu từ cuộc chiến thuế quan

Một điểm đáng chú ý trong báo cáo của Standard Chartered là đánh giá về triển vọng lạm phát. Ngân hàng này đã hạ dự báo chỉ số giá tiêu dùng CPI năm 2025 của Trung Quốc từ mức 0,7% xuống -0,1%, chuyển sang mức giảm phát nhẹ.

Nguyên nhân được đưa ra là do tác động tiêu cực của chiến tranh thuế quan toàn cầu không chỉ ảnh hưởng tới Trung Quốc, mà còn lan rộng đến các nền kinh tế xuất khẩu khác, đặc biệt ở khu vực châu Á và châu Âu. Trong khi đó, nhu cầu trong nước của Trung Quốc vẫn chưa phục hồi đủ mạnh để tạo ra áp lực lạm phát bền vững.

Ở chiều ngược lại, nền kinh tế Hoa Kỳ – vốn hưởng lợi từ dòng vốn quay trở lại và tâm lý đầu tư gia tăng – có thể đối mặt với áp lực lạm phát cao hơn. Điều này sẽ khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) phải cân nhắc kỹ lưỡng trong các bước đi sắp tới, giữa việc giữ lãi suất cao để kiểm soát lạm phát hay nới lỏng để tránh suy thoái kinh tế.

Thị trường tài chính phản ứng ra sao?

Ngay sau khi thông tin về thỏa thuận thuế quan được công bố, thị trường chứng khoán toàn cầu đã có phản ứng tích cực. Chỉ số Dow Jones tăng 0,9% trong phiên giao dịch ngày thứ Hai, trong khi chỉ số Hang Seng của Hong Kong tăng hơn 1,4%. Đồng đô la Mỹ cũng mạnh lên đáng kể so với các đồng tiền chính, trong đó có đồng Euro và đồng đô la New Zealand.

Tuy nhiên, giá vàng lại chịu áp lực giảm khi tâm lý rủi ro được cải thiện. Giá vàng giao ngay (XAU/USD) đã rơi xuống mức thấp nhất trong 1 tuần, giao dịch dưới 3.250 USD/ounce. Đây là phản ứng thường thấy khi dòng tiền rút khỏi các tài sản trú ẩn an toàn để chuyển sang cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp.

Triển vọng dài hạn: Hy vọng có, nhưng cần cảnh giác

Tổng kết lại, các nhà phân tích của Standard Chartered đánh giá rằng thỏa thuận thương mại mới giữa Mỹ và Trung Quốc là một bước lùi khỏi nguy cơ xung đột kinh tế toàn diện – điều đã từng khiến cả thế giới lo lắng trong giai đoạn 2018–2020. Việc hai bên cùng ngồi lại, giảm mức thuế và đồng thuận thiết lập các cơ chế đàm phán mới là những tín hiệu tích cực và đáng hoan nghênh.

Tuy nhiên, lịch sử đã cho thấy mối quan hệ kinh tế Mỹ – Trung luôn tiềm ẩn những biến động lớn. Những yếu tố như bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, tình hình chính trị nội bộ Trung Quốc, cạnh tranh công nghệ và vấn đề chuỗi cung ứng toàn cầu đều có thể tạo ra “bước ngoặt” bất ngờ. Do đó, giới đầu tư được khuyến nghị duy trì sự thận trọng và tiếp tục theo dõi sát diễn biến từ cả hai phía.